Nowy projekt w pracy, wychowanie dzieci, uczenie się obcego języka, uprawianie sportów, by pozostać w formie – każdego dnia angażujemy się w realizację wielu celów. A realizowanie celów z sukcesem długofalowo uszczęśliwia ludzi – tak wynika z metaanalizy (czyli podsumowania wyników wielu pojedynczych badań) przeprowadzonej przez Hannę Klug i Güntera Maiera (2015) z wykorzystaniem wyników 85 niezależnych badań prowadzonych w różnych kontekstach. Realizowanie celów szczególnie uszczęśliwia ludzi żyjących w kulturach indywidualistycznych i szczególnie wtedy, gdy realizowanie celów ujmowane jest nie jako ich osiągnięcie, lecz jako sam proces. Czy jednak codzienna żmudna realizacja celów krok po kroku może wpływać na nasze codzienne samopoczucie?
Wyniki badań Brittany Jakubiak i Brooke Feeney z Carnegie Mellon University w Pittsburghu, opublikowane w sierpniu 2016 w prestiżowym piśmie Journal of Personality and Social Psychology, pokazały, że poczucie, iż dzisiaj zrobiliśmy coś, by zrealizować jakiś ważny dla nas cel, podnosi jakość codziennego życia. Opierając swoje analizy na teorii przywiązania Johna Bowlby’ego (2016), Autorki przewidywały, że eksploracja – jeden z podstawowych ludzkich motywów do autonomicznego angażowania się w interakcje ze środowiskiem i do realizacji celów na przestrzeni życia – polepsza nasze codzienne samopoczucie i poprawia funkcjonowanie. Autorki prowadziły badania podłużne – czyli zakładające pomiar interesujących zmiennych kilkakrotnie w jakimś przedziale czasowym – z udziałem młodszych i starszych dorosłych w związkach malżeńskich. W badaniu pierwszym wzięło udział 197 młodych par, złożonych z osób przed czterdziestką, które pozostawały w związku małżeńskim nie dłużej niż rok. Uczestnikami badania drugiego było z kolei 238 par osób powyżej 65 roku życia pozostających w związku małżeńskim średnio od 40 lat. W obu przypadkach uczestnicy byli zapraszani do laboratorium, gdzie wypełniali wstępne kwestionariusze, a następnie przez tydzień w zaciszu swych domów relacjonowali, jak wyglądała realizacja ich celów każdego dnia i jak się wieczorem czuli. Wyniki wskazują, że poczucie, iż dzisiaj zrobiliśmy coś, by zrealizować ważny dla nas cel, podwyższa nasze dzisiejsze (i nawet jutrzejsze !) samopoczucie i jakość relacji partnerskiej. Co więcej, zmniejsza także odczuwanie fizycznych symptomów złego samopoczucia (takich jak zawroty głowy, mdłości, czy bóle karku) i podnosi jakość snu. Nie tylko u dwudziesto- i trzydziestolatków, których życie wypełnione jest działaniem, lecz – co może najważniejsze – także w przypadku osób starszych poczucie skutecznej realizacji celów okazuje się bardzo ważne i podnosi jakość codziennego funkcjonowania.
Ponieważ eksploracja może nieść także niebezpieczeństwa, to – zgodnie z teorią przywiązania – ludzie chętniej ją podejmują, kiedy mają wsparcie od innych. Dzieci chętniej podejmują zachowania eksploracyjne w obecności rodzica, który jest dostępny i daje poczucie bezpieczeństwa, dorośli zaś – gdy mają wsparcie partnera życiowego, który daje im zachętę i przekonanie o sensowności celów, a zarazem nie wtrąca się przesadnie w sam proces. Wyniki badań Jakubiak i Feeney (2016) także okazały się zgodne z tymi przewidywaniami: spostrzegane wsparcie męża lub żony wzmacniało codzienną realizację celów, ta zaś polepszała samopoczucie.
Podsumowując, codzienny postęp na drodze do realizacji ważnego dla nas celu da nam satysfakcję nie tylko na samym końcu, lecz także na co dzień. I zmniejszy ból głowy – fizyczny i metaforyczny. Zachęcajmy też i wspierajmy w tym naszych bliskich, bo zyskamy na tym wszyscy. A zatem – do realizacji celów przystąp!
dr Aleksandra Cisłak
psycholożka społeczna, adiunkt na Wydziale Psychologii Uniwersytetu SWPS
Literatura cytowana
Jakubiak, B. K., & Feeney, B. C. (2016). Daily goal progress is facilitated by spousal support and promotes psychological, physical, and relational well-being throughout adulthood. Journal of Personality and Social Psychology, 111(3), 317–340. http://doi.org/10.1037/pspi0000062
Bowlby, J. (2016). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klug, H. J. P., & Maier, G. W. (2015). Linking Goal Progress and Subjective Well-Being: A Meta-analysis. Journal of Happiness Studies, 16(1), 37–65. http://doi.org/10.1007/s10902-013-9493-0